Mô hình kinh doanh

Mô hình kinh doanh điện tử là gì?

Có rất nhiều định nghĩa về mô hình kinh doanh. Ví dụ:

Mô hình kinh doanh là hình thức kinh doanh mà một doanh nghiệp đã triển khai nhằm tiến hành thu lợi nhuận Mô hình kinh doanh sẽ cho biết một công ty sẽ làm thế nào để kiếm tiền thông qua việc phân bổ các nguồn lực ( Nguồn Business Models on the web của Michael Rappa)

Mô hình kinh doanh là bao gồm các hoạt động đã được lên kế hoạch nhằm thu lợi trên sàn giao dịch (thương mại điện tử: kinh doanh, công nghệ, xã hội của Kenneth C. Laudon)

Mô hình kinh doanh bao gồm các mối quan hệ giữ khách hàng cảu công ty, liên minh và các nhà cung cấp, trao đổi hàng hóa, thông tin, tiền và lợi ích giữa các bên tham gia (Nguồn Migrating to ebusiness models của Peter Weill)

 Phân loại mô hình kinh doanh điện tử

Có rất nhiều hình thức phân loại mô hình kinh doanh. Dưới đây là một số mô hình kinh doanh phổ biết với một số miêu tả ngắn gọn:

– Mô hình môi giới: các nhà môi giới là người tạo ra thị trường, họ gắn kết người mua và bán lại với nhau, giúp cho các giao dịch B2C, B2B hay C2C diễn ra một cách dễ dàng hơn.

• Sàn giao dịch
• Thực hiện các đơn hàng mua/bán
• Thu thập nhu cầu về một loại hàng hóa, dịch vụ
• Môi giới đấu giá
• Nhà phân phối
• Đại lý tìm kiếm
• Thị trường ảo

– Mô hình quảng cáo: mô hình này là hình thức mở rộng của mô hình truyền thông truyền thống. Mô hình này chỉ làm việc khi số lượng người xem lớn

• Cổng thông tin
• Đắng kí sử dụng
• Phân loại
• Trả tiền theo thứ tự
• Quảng cáo theo bối cảnh
• Quảng cáo theo nội dung
• Giới thiệu

– Mô hình thông tin: dữ liệu về khách hàng và thói quen mua hàng là vô cùng có giá trị đặc biệt là khi thông ti đó được phân tích cẩn thận và sử dụng tập trung cho chiến lược quảng cáo. Dữ liệu về hàng hóa mà được thu thập độc lập rất hữu ích cho người tiêu dùng. Theo mô hình này thông tin sẽ được cung cấp cho cả người mua và người bán.

• Mạng lưới quảng cáo
• Xếp hạng mức độ người xem
• Quảng cáo kích thích
• Các nhà trung gian cao cấp

– Mô hình nguời bán: Đây là mô hình bán buôn và bán lẻ hàng hóa. Hay còn gọi là cửa hàng trực tuyến

• Người bán ảo
• Người bán hàng theo catalog
• Cửa hàng truyền thống bán trực tuyến
• Trung gian bán hàng

– Mô hình nhà sản xuất: Theo mô hình này các nhà sản xuất sẽ lợi đụng sức mạnh của web để có thể tiếp cận trực tiếp với người mua, loại bỏ trung gian phân phối.

• Mua hàng
• Cho thuê
• Cấp bằng
• Nội dung gắn với thương hiệu

– Mô hình liên kết: mô hình đem lại cho người tiêu dùng nhiều cơ hội mua hàng từ những trang web khác nhau. Các site liên kết sẽ cho phéo mua hàng trực tiếp từ người bán.

• Trao đổi banner
• Trả tiền khi click vào
• Chia sẻ doanh thu

– Mô hình cộng đồng: người dùng sẽ được gắn kết với nhau trong một cộng đồng trên mạng. Mô hình này dựa trên sự trung thành của người dùng.

• Nguồn mở
• Quảng bá ra công chúng
• Mạng lưới thông tin.
• Mô hình hội phí: người dùng sẽ trả phí định kỳ để được sủ dụng dịch vụ
• Dịch vụ nội dung
• Dịch vụ kết nối giữa người với người
• Dịch vụ thẩm định
• Cung cấp dịch vụ internet

– Mô hình tiêu chuẩn: sẽ đo mức độ sử dụng  và sẽ tính phí khi người dùng sử dụng

• Đo mức độ sư dụng
• Tính phí

* Ngoài ra theo cuốn: “công nghệ thông tin và doanh nghiệp tương lai: mô hình kinh doanh mới cho các nhà quản lý” của Lynda Applegate có đưa ra thêm một số mô hình kinh doanh mới. Các mô hình kinh doanh mơi theo Lynda như sau:

– Mô hình phân phối định hướng: sẽ cung cấp hàng hóa và dịch vụ  có liên quan tới một nghành công nghiệp nào đó hay một phân đoạn thị trường.

          + Bán lẻ: giống như mô hình truyền thống bán trực tuyến, người bán lẻ trực tuyến sẽ quản lý kho hàng, định một mức giá cố định, và bán sản phẩm vật chất ( amazon.com.; landsEnd.com)

          + Sàn giao dịch: sẽ kiếm tiền từ các khoản hoa hồng và phí giao dịch khi bán sản phẩm và dịch vụ trực tuyến với mức giá cố định mà không cần kiểm soát lượng hàng tồn kho( Quicken insurance, e-loan)

          + Liên kết: một nhóm các nhà cung cấp sẽ cung cấp thông tin về hàng hóa và dịch vụ trên các trang web của nhau, và có đường link từ các trang web liên kết tới trang web của cá nhân nhằm giúp khách hàng có thể mua hàng trực tuyến. Nguồn doanh thu chính là từ quảng cáo và phí giới thiệu. ( insweb, autoweb)

          + Trung gian cung cấp tin: đây là một hình thức đăc biệt của mô hình liên kết cái cung cấp cho người bán và người mua thông tin. Các giao dịch là hoàn toàn trực tuyến do hàng hóa này là phi vật chất. Và tất nhiên quảng cáo và phí giới thiệu chính là nguồn thu chính.

          + Trao đổi: người bán có thể phải hoặc không cần quản lý kho hàng cũng như thực hiện tất cả các giao dịch trực tuyến. Khác biệt lớn nhất của mô hình này đó là giá không xác định cố định, người mua và bán sẽ trao đổi với nhau về giá ( ebay, priceline)

 – Mô hình cổng giao dịch: các nhà sản xuất thiết kế, sản xuất, và phân phối hàng hóa và dịch vụ theo nhu cầu của khách hàng. Mô hình này thường là các công ty truyền thống có tích hợp internet vào các hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp

          + Các nhà sản xuất sử dụng internet để thiết kế, sản xuất và phân phối hàng hóa vật chất( ford, pepsi)

          + Các nhà cung cấp dịch vụ thì cung cấp hàng loạt các dịch vụ trực tuyến( american express, citigroup)

          + Các nhà giáo dục tạo và cung cấp các khóa học trực tuyến( trường kinh doanh harvard)

          + Các nhà tư vấn cung cấp dịch vụ tư vấn trực tuyến( accenture, dịch vụ tư vấn kinh doanh ibm)

          + Các nhà cung cấp thông tin và dịch vụ mới sẽ tạo và cung cấp thông tin trực tuyến( tạp chí wallstreet)

          + Các nhà cung cấp sẽ thiết kế, sản xuất và phân phối các sản phẩm dịch vụ được cá biệt hóa( boeing; McGraw-Hill)

– Mô hình cung cấp cơ sở hạ tầng: không giống như các mô hình trước đó là sử dụng cơ sở hạ tầng internet số hóa, mà mô hình này sẽ cung cấp cơ sở hạ tầng

          + Nhà bán lẻ bán các sản phẩm cơ sở hạ tầng số hóa( CompUSA)

          + Sàn giao dịch sẽ lưu kho và tiến hành tất cả các giao dịch bán hàng( Techdata, MicroAge)

          + Sàn giao dịch cơ sở hạ tầng ( Converge)

          + Cổng cơ sở hạ tầng trực tuyến nghành dọc bao gồm các nhà cung cấp dịch vụ internet, dịch vụ mạng và dịch vụ hosting ( AOL, Sprint)

       + Cổng cơ sở hạ tầng trực tuyến nghành ngang bao gồm ác ứng dụng phần mềm ( Siebel Systems, Oracle, Business online)

          + Các nhà sản xuất thiết bị, linh kiện

          + Các công ty phần mềm

          + Các công ty cung cấp cơ sở hạ tầng

          + Các công ty cung cấp  phần cứng

          + Các công ty cung cấp phần mềm

* Còn theo Weil và Vitale thì có 8 mô hình kinh doanh trực tuyến như sau:

– Cung cấp nội dung: cung cáp nội dung( thông tin, sản phẩm số hóa, và dịch vụ) thông qua trung gian

– Cung cấp trực tiếp tới khách hàng: cung cấp hàng hóa và dịch vụ trực tiếp tới khách hàng, thường thông qua các kênh truyền thống

– Cung cấp dịch vụ: cung cấp tất cả dịch vụ chỉ trên một trang web( tài chính, sức khỏe, hóa chất)  với mục đích cải thiện quan hệ khách hàng được tốt hơn

– Trung gian: mang người mua và người bán lại với nhau

– Chia sẻ cơ sở hạ tầng: gắn kết các đối thử cạnh tranh với nhau nhằm chia sẻ cơ sở hạ tầng thông tin

– Tích hợp giá trị: điều tiết các hoạt động thông qua mạng lưới giá trị

– Cộng đồng ảo: tạo ra cộng đồng trực tuyến cho mọi người có chung sở thích

– Toàn bộ các doanh nghiệp: cung cấp cho công ty một điểm kết nối lớn, gắn kết các dịch vụ lại.

* Còn theo Hartman và Sifonis: thì phân loại dựa trên việc mở rộng các mô hình kinh doanh

– Cửa hàng kinh doanh trực tuyến: là tiền hành các hoạt động thương mại cũng như gia tăng giá trị cho các giao dịch là dựa trên các kênh truyền thống và thị trường số hóa. Khi người tiêu dùng cuối cần mua cái gì, họ có thể lên các gian hàng kinh doanh trực tuyến để mua

– Trung gian thông tin: là tổ chức môi giới nội dung, t hông tin, kiến thức hay kinh nghiệm sẽ được tạo ra trong các giao dịch kinh doanh trực tuyến cụ thể

– Trung gian đáng tin cậy: là tổ chức đáng tin cậy  cho người mua và người bán. Các tổ chức này sẽ tạo một môi trường lành mạnh và an toàn giúp người mua và bán có thể tự tin tiến hành các giao dịch trên đây

– Cung cấp cơ sở hạ tầng kinh doanh điện tử: là tổ chức xây dựng và duy trì cơ sở hạ tầng giúp cho các nhà cung cấp hàng hóa và dịch vụ có thể tiến hành các giao dịch an toàn và tin cậy

– Cộng đồng thương mại: các thành viện là có chung sở thích và cơ sở hạ tầng.

* Trong cuốn thương mại điện tử 2006 của Turban thì có 17 mô hình kinh doanh điện tử bao gồm: quảng cáo trực tuyến( walmart), hệ thống đấu thầu điện tử( General electronic’s global exchange services), hàng hóa theo mức giá khách hàng đề ra( priceline), tìm giá tốt nhất( e-loan), quảng cáo liên kết( amazon.com) quảng cáo lan tỏa( blue mountain art) mua hàng theo nhóm( letsbuyit.com) đấu giá trực tuyến( ebay), cá biệt hóa hàng hóa và dịch vụ( dell), sàn giao dịch điện tử( GNX) mô giới thông tin( google) trao đổi hàng( web-barter), chiết khẩu( half.com), thành viên( net market), tích hợp chuối giá trị( carpoint.com), cung cấp dịch vụ chuối giá trị( united parcel service) và cair thiện chuỗi cung ứng( orbis).