Phương thức chuyển tiền trong thanh toán quốc tế

1. Khái niệm

Phương thức chuyển tiền là một phương thức thanh toán trong đó một khách hàng (người trả tiền, người mua, người nhập khẩu…) yêu cầu Ngân hàng phục vụ minh chuyển một số tiền nhất định cho người hưởng lợi (người bán, người xuất khầu, người cung cấp địch vụ…) ở một địa điểm nhất định. Ngân hàng chuyển tiền phải thông qua đại lý của mình ở nước người hưởng lợi để thực hiện nghiệp vụ chuyển tiền.

Trong phương thức chuyển tiền có các bên liên quan:

  • Người trả tiền hoặc người chuyển tiền là người ủy nhiệm cho ngân hàng đại diện mình chuyển tiền.
  • Ngân hàng nhận ủy nhiệm chuyển tiền là ngân hàng ở nước người trả tiền hoặc người chuyển tiền (còn gọi là ngân hàng chuyển tiền).
  • Ngân hàng đại lý của ngân hàng chuyển tiền thường là ngân hàng ở nước người hưởng lợi.

♦> Người hưởng lợi là người chủ nợ hoặc người bán, hoặc là người nào đó mà người chuyển tiền chỉ định.

2. Hình thức chuyển tiền

Việc chuyển tiền có thẻ được thực hiện bẳng các cách sau:

  • Chuyển tiền bằng điện (gọi là điện hối – Telegraphic Transfers – T/T): Ngân hàng thực hiện việc chuyển tiền điện ra lệnh cho ngân hàng đại lý ở nước ngoài trả tiền cho người nhận.
  • Chuyển tiền bằng thư (gọi là thư hối – Mail Transfers – M/T): Ngân hàng thực hiện việc chuyển tiền viết thư (có thể là lệnh trả tiền – Payment order, hoặc là giấy báo ghi có Avis credit) ra lệnh cho Ngân hàng đại lý ở nước ngoài trả tiền cho người nhận.

T/T nhanh hơn M/T nhưng chi phí chuyển tiền cao hơn rất nhiều, nên khi vận dụng các nhà xuất nhập khẩu cần cân nhắc kỹ.

Chú ý: Cần phân biệt rõ TT và TTR (xem kỹ phàn các loại ƯC).

3. Qui trình nghiệp vụ

Xét về thời hạn chuyển tiền, có:

  • Chuyển tiền trả sau.
  • Chuyển tiền trả ngay.

♦> Chuyển tiền trả trước.

Chuyển tiền trả trước thường được sử dụng trong các trường hợp:

  • Người Nhập khẩu ứng tiền trước cho người Xuát khẩu. Việc ứng tiền được thực hiện X ngày sau khi hợp đồng xuất nhập khẩu được ký kếưcó hiệu lực hoặc X ngày trước khi đến thời hạn giao hàng được quy định trong hợp đồng. Mục đích của việc trả tiềh trước là cấp tín dụng cho nhà Xuất khẩu đề thực hiện hợp đồng.
  • Người Nhập khẩu trả tiền trước cho người Xuất khẩu X ngày trước khi giao hàng với mục đích đặt cọc (Performance Bond) thực hiện hợp đồng nhập khẩu.

Chuyển tiền trả ngay – người Nhập khẩu chuyển tiền trả cho người Xuất khẩu ngay khi nhận được hàng. Trong thực tế, chuyển tiền trả ngay được thực hiện dưới các hỉnh thức sau:

  • Người Nhập khẩu trả tiền cho người Xuất khẩu ngay sau khi người Xuất khẩu hoàn thành nghĩa vụ giao hàng không trên phương tiện (hàng chưa bốc lên phương tiện nếu giao theo các điều kiện nhóm E, F, c hoặc đã dỡ khỏi phương tiện nếu giao nhóm D theo Incoterms) tại địa điềm giao hàng quy định.
  • Người Nhập khẩu trả tiền cho người Xuất khẩu ngay sau khi người Xuất khẩu hoàn thành nghĩa vụ giao hàng trên phương tiện vận tải tại địa điểm giao hàng quy định.
  • Người Nhập khẩu trả tiền ngay sau khi chứng từ gửi hàng của người Xuất khẩu xuất trinh tại địa điểm xuất trình quy định.
  • Người Nhập khẩu trả tiền khỉ chứng từ gửi hàng được xuất trình 5
  • 7 ngày.
  • Người Nhập khẩu trả tiền ngay sau khi nhận hàng hóa tại nơi đến quy định hoặc tại cảng đến.

Chuyển tiền trà sau là hình thức người Xuất khẩu ứng tín dụng cho người Nhập khẩu, x ngày sau khi nhận được hàng người Nhập khẩu sẽ yêu cầu ngân hàng chuyển tiền trả cho người Xuất khẩu.

Trong các hình thức trả trước, trả ngay, trả sau, thì chuyển tiền trả sau được áp dụng nhiều nhất.

Qui trinh chuyển tiền trả sau diễn ra theo sơ đồ 3.3.

  1. Sau khi hợp đồng xuất nhập khẩu được ký kết, người xuất khẩu thực hiện việc cung cấp hảng hóa, dịch vụ cho người nhập khẩu, chuyển giao chứng từ (hóa đơn, vận đơn và các chứng từ có liên quan) cho người nhập khẩu.
  2. Đến thời hạn qui định, người nhập khẩu viết lệnh chuyển tiền gửi đến ngân hàng phục vụ mình. Trong đó phải ghì rõ ràng, đầy đủ những nội dung chính như sau:
  • Tên và địa chỉ người xin chuyển tiền; số tài khoản, ngân hàng mở tài khoản.
  • Số tiền xin chuyển.
  • Tên và địa chỉ người hường lợi; số tài khoản, ngân hàng phục vụ.
  • Lý do chuyển tiền.
  • Kèm theo các chứng từ có liên quan như: giấy phép nhập khẩu (nếu có), hợp đồng mua bán xuất nhập khẩu, tờ khai hải quan…
  1. Sau khi kiểm tra, nếu hợp lệ và nhà nhập khẩu có đủ khả năng thanh toán, ngân hảng sẽ trích tài khoản của người nhập khẩu để chuyển tiền, gửi giấy báo nợ và giấy báo đã thanh toán cho người nhập khẩu.
  2. Ngân hàng chuyển tiền ra lệnh (bằng thư hay điện bảo) cho ngân hảng đại lý cho mình ở nước ngoài để chuyển tiền trả cho người xuất khẩu.
  3. Ngân hàng đại lý chuyển tiền cho người xuất khẩu (trực tiếp hoặc gián tiếp qua Ngân hàng khác) và gửi giấy báo cho đơn vị đó.

4. Vận dụng

a. Đối với nhà xuất khẩu:

Phòng mã của Ngân hàng nhận điện chuyển tiền (hiện TT được sử dụng là chủ yếu) từ Ngân hảng nước ngoài, sau khi kiểm mã nếu thấy đúng thì chuyển điện cho phòng nghiệp vụ. Thanh toán viên căn cứ vảo chỉ thị trả tiền trong bức điện, tiến hành ghí bút toán:

Nợ – Ngân hàng nước ngoài.

Có – Cho công ty xuất khẩu.

Bút toán được lập 04 liên, trong đó có 01 liên giao cho nhà xuất khẩu để báo tiền về.

b. Đối với nhà nhập khẩu:

Phương thức chuyển tiền thường dùng để:

  • Thanh toán tiền dịch vụ (cước phí vận tải, ptìí bảo hiểm…):
  • Thanh toán tiền hàng nhập khẩu có:
  • Thanh toán ứng trước (hình thức đặt cọc hoặc cung cấp tín dụng cho nhà xuất khẩu), thủ tục gồm:
  • Đơn xin chuyển tiền, có nội dung sau: chuyển tiền cho ai, tài khoản số… Mục đích để thanh toán lô hàng… số… trị giá… Tên ngân hàng chuyển đến… tài khoản số… Tên người chuyển tiền, tài khoản số… tạl ngân hàng…
  • Hợp đồng mua bán có ghi điều khoản: “ứng trước x% tiền hàng vào khoảng thời gian…”
  • Giấy phép hoặc hạn ngạch (nếu có).
  • Chuyển tiền trả người xuất khẩu sau khi đã nhận được hàng, thủ tục gồm:
  • Đơn xin chuyền tiền.
  • Tờ khai hàng nhập khẩu.
  • Hợp đồng mua bán ghi rõ: – số tiền; – Phương thức thanh toán: chuyển tiền.
  • Hóa đơn.

Sau khi kiềm tra nếu thấy hồ sơ hợp lệ, thanh toán viên sẽ kiểm tra số dư trong tài khoản tiền gửi của doanh nghiệp nhập khẩu và chuyển tiền.

  • Nếu số dư lớn hơn giá trị chuyển tiền: thanh toán viên đánh điện chuyển tiền.
  • Nếu số dư nhỏ hơn giá trị chuyển tiền: doanh nghiệp nhập khẩu có thể xin mua hoặc vay ngoại tệ để thanh toán. Sau khi đánh điện chuyển tiền, thanh toán viên lập phiếu chuyển khoản:
    • Nợ: tài khoản tiền gửi của Công ty nhập khẩu,
    • Có: dịch vụ và điện phí.
    • Có: tài khoản Ngân hàng nước ngoài, và gửi phòng kế toán để báo nợ cho công ty Nhập khẩu.

Tóm lại, chuyển tiền là phương thức thanh toán, tuy nghiệp vụ giản đơn, nhưng quyền lợi của người bán không được đảm bảo chắc chắn vì việc chuyển tiền hoàn toàn phụ thuộc vào ý chí vả năng lực của người mua.