Để ra quyết định lựa chọn địa điểm bố trí doanh nghiệp có thể dùng rất nhiều phương pháp khác nhau, các phương pháp bao gồm cả phân tích định tính và định lượng. Trong việc quyết định lựa chọn phương án định vị doanh nghiệp có nhiều yếu tố mang tính tổng hợp rất khó xác định. Việc lựa chọn cần cân nhắc dựa trên nhiều yếu tố định tính tổng hợp. Tuy nhiên, một yếu tố cơ bản trong lựa chọn quyết định địa điểm doanh nghiệp là tạo điều kiện giảm thiểu được chi phí vận hành sản xuất và tiêu thụ. Những chi phí này có thể định lượng được, do đó phần lớn các kỹ thuật và phương pháp giới thiệu sau đây được dùng để tính toán và lượng hoá một số chỉ tiêu kinh tế chủ yếu là chỉ tiêu chi phí của các phương án xác định định điểm doanh nghiệp. Trên cơ sở đó lựa chọn phương án định vị có tổng chi phí nhỏ nhất.
1. Phương pháp dùng trọng số đơn giản.
Một phương pháp xác định địa điểm doanh nghiệp được lựa chọn tốt nhất khi tính đến đầy đủ cả hai khía cạnh là phân tích về mặt định lượng và định tính. Trong từng trường hợp cụ thể có thể ưu tiên định lượng hoặc định tính tuỳ thuộc vào mục tiêu tổng quát của doanh nghiệp. Phương pháp dùng trọng số giản đơn vừa cho phép đánh giá được các phương án về định tính, vừa có khả năng so sánh giữa các phương án về định lượng. Phương pháp này cho phép kết hợp những đánh giá định tính của các chuyên gia với lượng hóa một số chỉ tiêu. Tuy nhiên, phương pháp dùng trọng số giản đơn có phần nghiêng về định tính nhiều hơn. Tiến trình thực hiện phương pháp này bao gồm các bước cơ bản sau:
− Xác định các nhân tố ảnh hưởng quan trọng đến địa điểm doanh nghiệp;
− Cho trọng số từng nhân tố căn cứ vào mức độ quan trọng của nó;
− Cho điểm từng nhân tố theo địa điểm bố trí doanh nghiệp;
− Nhân số điểm với trọng số của từng nhân tố;
− Tính tổng số điểm cho từng địa điểm;
− Lựa chọn địa điểm có tổng số điểm cao nhất.
Ba bước đầu chủ yếu do các chuyên gia thực hiện, kết quả phụ thuộc rất lớn vào việc xác định, lựa chọn các nhân tố, khả năng đánh giá, cho điểm và trọng số của các chuyên gia. Vì vậy, đây có thể coi là phương pháp chuyên gia. Phương pháp này rất nhạy cảm với những ý kiến chủ quan.
Ví dụ 4-1: Công ty A liên doanh với công ty xi măng B để lập một nhà máy sản xuất xi măng. Công ty đang cân nhắc lựa chọn giữa 2 địa điểm X và Y. Sau quá trình điều tra, nghiên cứu, các chuyên gia đánh giá các nhân tố như sau
Theo kết quả tính toán trên, ta chọn địa điểm X để đặt doanh nghiệp bởi vì nó có tổng số điểm cao hơn địa điểm Y.
2. Phương pháp toạ độ trung tâm
Phương pháp này chủ yếu dùng để lựa chọn địa điểm đặt doanh nghiệp trung tâm hoặc kho hàng trung tâm có nhiệm vụ cung cấp hàng hoá cho địa điểm tiêu thụ khác nhau. Mục tiêu là tìm vị trí sao cho tổng quãng đường vận chuyển lượng hàng hoá đến các địa điểm tiêu thụ là nhỏ nhất. Phương pháp toạ độ trung tâm coi chi phí tỷ lệ thuận với khối lượng hàng hoá và khoảng cách vận chuyển. Phương pháp này càn dùng một bản đồ có tỷ lệ xích nhất định. Bản đồ đó được đặt vào trong một hệ toạ độ hai chiều để xác định vị trí trung tâm. Mỗi điểm tương ứng với một toạ độ có hoành độ x và tung độ y. Công thức tính toán như sau:
3. Phương pháp bài toán vận tải.
Mục tiêu của phương pháp này là xác định cách vận chuyển hàng hoá có lợi nhất từ nhiều điểm sản xuất đến nhiều nơi tiêu thụ sao cho tổng chi phí nhỏ nhất.
Ta xem xét một bài toán vận tải đơn giản nhất với yêu cầu về thông tin như sau:
Các bước giải bài toán:
Bước 1. Xác định lời giải cho phép đầu tiên bằng phương pháp gốc Tây Bắc hoặc yếu tố bé nhất.
Bước 2. Kiểm tra dấu hiệu tối ưu của lời giải:
a. Nếu như các ô chọn bằng m+n-1 và không tạo thành vòng thì ta thu được kế hoạch cho phép đầu tiên. Nếu số ô chọn nhỏ hơn m+n-1 (giả sử k ô) ta cần thêm k ô chọn giả với xij=0 sao cho các ô chọn cũ và mới không tạo thành vòng .
b. Tính các số thế vị Ui và Vi của bảng vận tải:
− Đối với các ô chọn: hệ số Ui và Vj phải thoả mãn đẳng thức Ui + Vi = Cij . Để giải hệ này ta cho bất kỳ một hệ số Ui hoặc Vj nào đó bằng không, sau đó tìm ra các Ui và Vj còn lại.
− Kiểm tra dấu hiệu tối ưu: Đối với các ô loại phải thỏa mãn điều kiện
Ui + Vi ≤ Cij hay Ui + Vi – Cij = Eij ≤ 0
Nếu tồn tại ít nhất một hệ số Eij > 0 thì kế hoạch chưa tối ưu. Trường hợp chưa thỏa điều kiện tối ưu ta qua bước 3
Bước 3. Cải thiện kế hoạch khi chưa thỏa dấu hiệu tối ưu:
− Nếu tồn tại nhiều ô có hệ số Eij > 0 thì ta chọn ô có Eij > 0 lớn nhất (nếu Eij bằng nhau thì chọn ô có Cij nhỏ nhất).
− Lập vòng điều chỉnh xác định kế hoạch mới:
c Nguyên tắc lập vòng:
* Vòng điều chỉnh là một mạng gồm một ô điều chỉnh (chứa biến thay vào) và các ô chọn (biến loại ra).
* Lập vòng xuất phát từ ô điều chỉnh, chuyển theo hàng (hoặc cột) đến một ô chọn mà từ đó có thể chuyển tiếp được theo cột (hoặc hàng) đến ô chọn khác, cuối cùng trở về ô điều chỉnh. Ví dụ một số dạng vòng điều chỉnh ta thường gặp trong bài toán vận tải.
Ta xác định kế hoạch cho phép đầu tiên theo phương pháp góc Tây-Bắc với số liệu cho trong ví dụ 4-3.
Tương ứng với kế hoạch vận tải trên, ta có tổng chi phí vận tải nhỏ nhất và bằng: (5 x 2) + (10 x 11) + (10 x 7) + (15 x 9) + (5 x 2) = 335 đơn vị tiền.
19 Th12 2020
19 Th12 2020
19 Th12 2020
19 Th12 2020
18 Th12 2020
18 Th12 2020