Cơ hội và phương pháp phát hiện cơ hội kinh doanh

1. Cơ hội kinh doanh

Có thể nói, các nhân tố cũng như điều kiện tự nhiên, công nghệ – kỹ thuật, xã hội, kinh tế,… luôn vận động một cách khách quan ngoài ý muốn chủ quan của con người. Bản thân các nhân tố đó tác động qua lại với nhau và tác động với nhau theo các tính qui luật nhất định. Chính sự vận động có tính qui luật đó có thể tạo ra các điều kiện thuận lợi hoặc gây khó khăn cho các hoạt động kinh doanh nhất định. Cần chú ý rằng, mọi sự vật và hiện tượng luôn ở trạng thái vận động không ngừng nên ở một thời điểm hay thời kỳ cụ thể nhất định có thể môi trường kinh doanh tạo ra cơ hội cho một hoạt động kinh doanh cụ thể thì khi qua thời điểm hoặc thời kỳ đó, cơ hội kinh doanh sẽ không còn; thậm chí còn có thể tạo ra nguy cơ cho hoạt động kinh doanh đó. Bất cứ thị trường nào lúc đầu khi nhu cầu cụ thể của con người chưa được đáp ứng thì tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp đáp ứng cầu thị trường. Khi nhu cầu cụ thể đã đáp ứng đến độ bão hòa thì không còn là cơ hội mà là nguy cơ cho nhiều doanh nghiệp đang kinh doanh sản phẩm/dịch vụ đáp ứng nhu cầu đó. Chẳng hạn, một trường học, cơ quan chính quyền thường tạo cơ hội cho dịch vụ photocopy ở xung quanh; nhưng khi nhiều cửa hàng cùng mở ở một khu vực nhỏ sẽ không còn là cơ hội nữa.

Theo Dương Văn Sơn (2017) thì cơ hộ doanh) là sự xuất hiện nhu cầu của khách hàng và theo đó là việc xuất hiện khả năng bán hàng để thỏa mãn nhu cầu của nhà sản xuất, kinh doanh và người tiêu thụ.

Những người khởi sự nhận ra một cơ hội kinh doanh nào đó và biến cơ hội thành công việc kinh doanh thành công. Một cơ hội có triển vọng sẽ tạo ra sản phẩm/dịch vụ đáp ứng một nhu cầu mới nào đó của con người hoặc tạo ra công việc kinh doanh mới. Hầu hết sự mạo hiểm kinh doanh đều bắt đầu từ một trong hai cách. Thứ nhất, một vài sự mạo hiểm bắt nguồn từ những kích thích bên ngoài. Thứ hai, ở nhiều trường hợp khác ý tưởng lại xuất hiện từ sự kích thích bên trong. Người khởi sự nhận ra vấn đề hay khoảng trống cơ hội và tạo ra công việc kinh doanh để lấp đầy nó.

cơ hội kinh doanh

Bốn yếu tố của một cơ hội kinh doanh

Người khởi sự có thể bắt đầu công việc kinh doanh rất hứa hẹn với một trong hai cách này, nghĩa là cơ hội kinh doanh đã được chắc chắn nhận diện. Việc xác định sản phẩm/dịch vụ, cơ hội kinh doanh nếu không đơn thuần là sự khác biệt phiên bản của một cái gì đó đã có là rất khó. Một lỗi chung mà những người khởi sự thường mắc trong quá trình nhận diện cơ hội là đem những giá trị của sản phẩm/dịch vụ hiện tại mà họ thích hay đam mê và sau đó cố gắng xây dựng công việc kinh doanh xoay quanh sản phẩm/dịch vụ đó. Mặc dù cách tiếp cận này là hợp lý, nhưng không thường xuyên như thế. Điểm mấu chốt của việc nhận ra cơ hội là xác định được sản phẩm/dịch vụ mà khách hàng cần và sẵn sàng mua; chứ không phải sản phẩm/dịch vụ mà người khởi sự muốn tạo ra và bán chúng.

Một cơ hội kinh doanh có 4 đặc trưng căn bản: đó là (1) tính hấp dẫn, (2) tính bền vững, (3) tính thời điểm, (4) duy trì sản phẩm/dịch vụ hoặc công việc kinh doanh mà nó tạo ra giá trị gia tăng cho người mua và người sử dụng cuối cùng.

Điều quan trọng là phải hiểu rằng có sự khác biệt giữa cơ hội và ý tưởng. Một ý tưởng là một suy nghĩ, một ấn tượng, hay một quan điểm. Một ý tưởng có thể hoặc không thể gắn với tiêu chí của một cơ hội. Đây là điểm có tính quyết định bởi sự kinh doanh mạo hiểm thất bại không phải vì các doanh nhân không tích cực tìm kiếm cơ hội mà bởi vì không có cơ hội thực để bắt đầu. Trước khi tìm kiếm những ý tưởng kinh doanh, chúng ta cần phải hiểu được thế nào là ý tưởng lấp đầy một nhu cầu cũng như thế nào là đáp ứng các chỉ tiêu cho một cơ hội kinh doanh.

Cuối cùng, cần nhận thức rằng cơ hội thì có thể có, có thể vẫn đang tồn tại nhưng nếu người khởi sự không nhận thức được, không hình thành được ý tưởng tận dụng cơ hội, biến cơ hội thành hiện thực thì cơ hội mãi mãi sẽ vẫn chỉ là cơ hội.

2. Phương pháp nhận diện cơ hội kinh doanh

Có ba cách tiếp cận mà các doanh nhân sử dụng để nhận diện cơ hội kinh doanh. Khi biết được tầm quan trọng của mỗi cách tiếp cận, chúng ta sẽ chắc chắn tìm kiếm được các cơ hội và các ý tưởng phù hợp.

2.1. Nhận diện cơ hội từ các khuynh hướng thay đổi trong cuộc sống

Khi nhìn vào những khuynh hướng của môi trường kinh doanh để nhận thấy những ý tưởng kinh doanh mới, thì có hai điều cần ghi nhớ:

Một là, vấn đề quan trọng là phải phân biệt giữa khuynh hướng và tính nhất thời. Vấn đề kinh doanh mới không có nguồn lực điển hình đủ làm nổi lên lợi thế của cái nhất thời.

Hai là, mặc dù chúng ta thảo luận từng khuynh hướng riêng lẻ, nhưng chúng có sự kết nối và được coi là tương tác với nhau khi thảo luận ra ý tưởng mới.

Ví dụ, một nguyên nhân mà điện thoại thông minh trở nên thông dụng là bởi vì nó tạo ra lợi nhuận từ một số khuynh hướng tại một thời điểm, bao gồm sự tăng dân số (khuynh hướng xã hội), sự thu nhỏ liên tục các thiết bị điện tử (khuynh hướng công nghệ) và khả năng của chúng giúp con người quản trị tốt hơn tiền bạc qua ngân hàng điện tử đối với việc mua sắm (khuynh hướng kinh tế). Nếu một trong những khuynh hướng này không hiện ra thì điện thoại thông minh sẽ không thành công như nó đã thành công và sẽ không chứa đựng nhiều hứa hẹn cho sự thành công.

  • Thứ nhất, các khuynh hướng kinh tế

Hiểu biết được khuynh hướng kinh tế sẽ có lợi khi quyết định khu vực nào các cơ hội kinh doanh chín muồi cũng như các khu vực cần tránh. Khi nền kinh tế tăng trưởng, con người chi tiêu nhiều và sẵn sàng chi trả để mua những sản phẩn/dịch vụ có ích để nâng cao cuộc sống của mình. Ngược lại, khi nền kinh tế yếu kém, con người không chỉ chi tiêu ít đi mà còn không sẵn sàng chi tiêu khoản tiền mình có; họ sợ rằng khi nền kinh tế trở nên xấu hơn thì họ có thể bị mất việc bởi vì nền kinh tế suy thoái. Một nghịch lý là, nền kinh tế suy thoái có thể tạo ra cơ hội kinh doanh để khởi sự và giúp người tiêu dùng tiết kiệm. Nền kinh tế tăng trưởng hay yếu kém cũng đều tạo ra cơ hội cho các hãng để bán sự nâng cấp và các hạng mục hàng ngày ở mục “giảm giá”. Hiểu được các khuynh hướng kinh tế cũng giúp người khởi sự tìm ra những trường hợp cần tránh. Chẳng hạn, hiện nay không phải thời điểm tốt để bắt đầu kinh doanh dựa vào các nhiên liệu hóa thạch (fossil fuel) như hãng hàng không, xe tải hay thậm chí kinh doanh các hoạt động liên quan đến vận chuyển ở địa phương như kinh doanh taxi vì giá xăng quá cao. Đó là vài danh mục sản phẩm chịu ảnh hưởng khá lớn của xu hướng thay đổi kinh tế.

  • Thứ hai, các khuynh hướng xã hội

Hiểu được các khuynh hướng thay đổi xã hội và sự tác động của các khuynh hướng này đến việc kinh doanh sản phẩm/dịch vụ cụ thể. Thông thường, một lý do mà sản phẩm/dịch vụ tồn tại là thỏa mãn một/các nhu cầu xã hội hơn là việc lấp đầy nhu cầu về sản phẩm/dịch vụ đang có. Các cửa hàng đồ ăn nhanh là một ví dụ, bởi vì thực tế, không phải con người thích đồ ăn nhanh mà bởi vì cuộc sống quá bận rộn khiến họ không có thời gian để nấu nướng các bữa ăn. Tương tự như vậy, các trang mạng xã hội như Facebook hay Twitter phổ biến không phải bởi vì chúng có thể đưa các thông tin hay hình ảnh lên mạng; chúng trở nên phổ biến bởi chúng cho phép người ta nhanh chóng, thậm chỉ tức thời kết nối và giao tiếp với nhau – đó là một xu hướng tất yếu.

Sự thay đổi các khuynh hướng xã hội đã thay đổi hành vi của doanh nghiệp và con người và họ sẽ phải thiết lập những ưu tiên. Những sự thay đổi này ảnh hưởng tới việc sản phẩm/dịch vụ được tạo ra và bán như thế nào.

Mỗi khuynh hướng này đều thúc đẩy các ý tưởng kinh doanh mới. Sự xuất hiện của các loại năng lượng làm xuất hiện các ý tưởng kinh doanh từ năng lượng mặt trời đến nhiên liệu sinh học

  • Thứ ba, các khuynh hướng tiến bộ công nghệ

Những tiến bộ trong lĩnh vực công nghệ thường có mối liên quan tới sự thay đổi kinh tế và xã hội nhằm tạo ra các cơ hội mới. Những tiến bộ trong công nghệ không dây đã thiết lập nên hệ thống này một cách có thể. Trong hầu hết mọi tình huống, công nghệ không phải là chìa khóa để nhận ra cơ hội kinh doanh. Thay vào đó, chìa khóa để nhận ra công nghệ được sử dụng như thế nào giúp thỏa mãn nhu cầu cơ bản hay nhu cầu thường xuyên thay đổi của con người. Tiến bộ công nghệ cũng cung cấp những cơ hội để giúp con người hoàn thành công việc hàng ngày của mình tốt hơn và thuận tiện hơn.

Một khía cạnh khác của tiến bộ công nghệ là khi công nghệ được tạo ra, thì sản phẩm mới cũng được ra đời. Chẳng hạn như khi ipod, iphone, ipad của Apple được tạo ra thì những ngành sản xuất thiết bị đi kèm cũng được hình thành.

  • Thứ tư, những khuynh hướng thay đổi về luật pháp và chính trị

Sự thay đổi về luật pháp và chính trị có thể tạo cơ hội mới. Chẳng hạn, khi bộ luật mới tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp bắt đầu công việc kinh doanh của mình để giúp cho các doanh nghiệp, cá nhân và các tổ chức chính phủ thực thi theo luật

Một vài doanh nghiệp và ngành quá phụ thuộc vào qui định chính phủ đến nỗi sự tồn tại của nó bị đe dọa bởi sự thay đổi các qui định. Chẳng hạn một doanh nghiệp cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe có thu nhập chính từ các dịch vụ chăm sóc người già dựa trên mức độ dịch vụ chăm sóc đối với khách hàng. Lợi nhuận của doanh nghiệp nhạy cảm cao với bất kì sự thay đổi nào trong chính sách hoàn trả của dịch vụ chăm sóc sức khỏe người già.

Sự thay đổi của chính trị cũng tạo ra sự cơ hội kinh doanh mới và sản phẩm mới. Sự bất ổn về chính trị toàn cầu và sự đe dọa khủng bố đã gây ra cho nhiều hãng trở nên ý thức hơn về vấn đề an ninh. Những doanh nghiệp này cần có những sản phẩm/dịch vụ mới để bảo vệ tài sản và sự phát triển cũng giống như bảo vệ khách hàng và người lao động. Ngành lưu trữ dữ liệu ngày càng mở rộng vì khuynh hướng mới này có cảm giác như nhu cầu về dữ liệu ngày càng được bảo vệ nhiều hơn so với trước đây.

2.2. Cách thức giải quyết một vấn đề

Cách tiếp cận thứ hai phát hiện ra cơ hội là nhận diện vấn đề và tìm ra cách để giải quyết. Những vấn đề này có thể được nhận ra bởi sự quan sát những thách thức mà con người gặp phải trong cuộc sống hàng ngày và thông qua những phương tiện đơn giản như trực giác, khả năng may mắn và cơ hội. Có rất nhiều vấn đề vẫn chưa được giải quyết. Bàn luận về vấn đề này và chú ý đến những vấn đề có thể dẫn chúng ta đến nhận diện ý tưởng kinh doanh. Có thể nói, mỗi vấn đề đều có thể dẫn đến cơ hội, chẳng qua là chúng được ngụy trang một cách tài tình thôi.

Tiến bộ công nghệ thường tạo ra cho con người không thể sử dụng được công nghệ theo cách được bán cho số đông. Một vài vấn đề được giải quyết bởi các doanh nhân xử lý vấn đề một cách khác biệt so với cách mọi người thường nghĩ tới như trước đây và sau đó tìm ra giải pháp cho phù hợp. Một vài ý tưởng kinh doanh được lượm lặt bởi việc nhận ra vấn đề có liên quan đến các khuynh hướng mới nổi.

Chẳng hạn, ý tưởng được tạo ra bởi dịch vụ Web mà có thể giúp cho cha mẹ bảo vệ được con mình trên mạng an toàn. Khuynh hướng xã hội hướng các hoạt động online bởi smartphone khiến cho con người có thể kết nối với nhau, nhưng dẫn tới vấn đề là chúng ta không thể có điện để sạc được điện thoại liên tục. Một số công ty, đã tạo ra năng lượng mặt trời cho smartphone.

2.3. Tìm kiếm khoảng trống thị trường

Có nhiều ví dụ về sản phẩm/dịch vụ mà người tiêu dùng muốn hoặc cần nhưng không có tại thị trường địa phương, hoặc chưa hề có. Khoảng trống sản phẩm/dịch vụ trong thị trường đại diện cho những cơ hội kinh doanh tiềm năng khả thi. Ví dụ, lúc đầu quần áo Jeans chỉ được thiết kế dùng cho nam giới, mà không được thiết kế riêng cho nữ giới. Để lấp đầy khoảng trống này, người ta đã thiết kế ra những sản phẩm dành cho phụ nữ, thể hiện sự khỏe khoắn của nữ giới.

Cách thông thường để nhận ra những khoảng trống đó là khi người ta chán nản bởi không thể tìm được một sản phẩm hay dịch vụ mà họ cần và nhận ra rằng những người khác cũng cảm thấy như vậy. Ví dụ trên thị trường thời trang, có những người cảm thấy chán nản khi họ không thể tìm được những chiếc quần áo cỡ lớn đẹp phù hợp với họ. Phản ứng lại với sự chán nản đó, họ lập ra một cửa hàng bán những chiếc quần áo ngoại cỡ đáng yêu và sành điệu. Và ý tưởng này thể hiện sự hấp dẫn là khi nó được triển khai đúng lúc bằng việc đáp ứng lại với sự đồng cảm với những khách hàng đặc biệt. Điều đó rất tuyệt vời, khi bạn chấp nhận rủi ro và nhận lại những gì xứng đáng và mọi người nói với bạn điều đó hàng ngày.