Khái niệm và nguyên tắc vốn chủ sở hữu.

1.Khái niệm và nguồn hình thành vốn chủ sở hữu.

Nguồn vốn chủ sở hữu là số nguồn vốn do các chủ sở hữu, các nhà đầu tư góp vốn. Đây là số vốn mà doanh nghiệp không phải cam kết thanh toán, do vậy vốn chủ sở hữu không phải là một khoản công nợ phải trả.

Tuỳ theo từng loại hình doanh nghiệp (Doanh nghiệp Nhà nước, công ty cổ phần, doanh nghiệp tư nhân…), nguồn vốn chủ sở hữu được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau. Tuy nhiên, có thể quy nguồn hình thành vốn chủ sở hữu từ ba nguồn sau:

* Nguồn vốn ban đầu và đóng góp bổ sung của các nhà đầu tư.

Đây là nguồn vốn chủ sở hữu chủ yếu, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp. Về thực chất, nguồn này là do các chủ đầu tư ( chủ sở hữu) đóng góp tại thời điểm thành lập doanh nghiệp và đóng góp bổ sung thêm trong quá trình hoạt động. Tuỳ theo từng loại hình doanh nghiệp nguồn vốn đóng góp ban đầu và bổ sung được hình thành là khác nhau:

– Với doanh nghiệp nhà nước: Do ngân sách Nhà nước giao ( cấp) cho doanh nghiệp.

– Với công ty liên doanh: Do các thành viên tham gia liên doanh đóng góp.

– Với công ty cổ phần: Do cổ đông đóng góp bằng việc mua cổ phiếu.

– Với công ty trách nhiệm hữu hạn: Do các thành viên tham gia thành lập công ty đóng góp.

– Với DN tư nhân: Do chủ sở hữu doanh nghiệp ( ông chủ) đóng góp.

* Nguồn vốn bổ sung từ kết quả hoạt động kinh doanh.

– Thực chất của nguồn này là số lợi nhuận chưa phân phối và các quỹ doanh nghiệp (quỹ đầu tư phát triển, quỹ dự phòng tài chính, quỹ phúc lợi…)

* Nguồn vốn chủ sở hữu khác.

Thuộc nguồn này gồm khoản chênh lệch do đánh giá lại tài sản, chênh lệch tỷ giá ngoại tệ, nguồn kinh phí ngân sách cấp, quỹ quản lý do các đơn vị phụ thuộc nộp và nguồn vốn đầu tư XDCB

2. Nguyên tắc hạch toán nguồn vốn chủ sở hữu.

Để bảo đảm hạch toán chính xác, kịp thời, đầy đủ nguồn vốn chủ sở hữu kế toán cần quán triệt các nguyên tắc sau:

+ Doanh nghiệp có quyền chủ động sử dụng các loại vốn chủ sở hữu hiện có theo chế độ hiện hành nhưng phải hạch toán rành mạch, rõ ràng từng nguồn vốn, từng nguồn hình thành, từng đối tượng góp vốn.

+ Nguồn vốn chủ sở hữu được dùng để hình thành các tài sản của doanh nghiệp nói chung chứ không phải cho một tài sản cụ thể nào cả.

+ Việc chuyển dịch từ vốn chủ sở hữu này sang vốn chủ sở hữu khác phải theo đúng chế độ và các thủ tục cần thiết.

+ Trường hợp doanh nghiệp bị giải thể hoặc phá sản, các chủ sở hữu ( đơn vị, tổ chức, cá nhân góp vốn) chỉ được nhân phần giá trị còn lại theo tỷ lệ vốn góp sau khi thanh toán các khoản nợ phải trả.